Boeren woonden vanaf de late middeleeuwen in zogeheten woonstalhuizen van het “Hallehuis”-type: het woonhuis en de daar achterliggende stal vormden één rechthoekig gebouw. De stal was van het type potstal, waarin de mest van de dieren werd opgepot om later te gebruiken om het akkerland te bemesten.
De huizen hadden lemen vakwerkwanden en de daken waren voorzien van een rieten of strooien dak. Eiken- en elzenhout bleven tot waarschijnlijk de 14de eeuw het gangbare bouwmateriaal op het platteland. Het rond 1200 geïntroduceerde baksteen werd aanvankelijk alleen voor kerken, kastelen en in de welvarende steden gebruikt. In de 14de eeuw deed baksteen langzaam zijn intrede bij de boerderijen. Net als bij de donjon, een versterkte woontoren, werd als eerste de kelder en opkamer in steen opgemetseld. Later volgde het voorhuis en de stal. Vanaf de 15de eeuw werden de eerste boerderijen geheel in steen gebouwd. Tijdens restauratiewerkzaamheden in 1970 in de boerderij aan de Veurseweg 215 werden sporen van verstening uit de 15de eeuw aangetroffen. Bij de aanleg van de Bergambacht waterleiding tussen 1992 en 1994 zijn resten gevonden van een andere laatmiddeleeuwse boerderij.
Bronnen
C. Scheffer en R. van Lit, Boerenerfgoed; Het boerderijenboek van Voorschoten en Wassenaar, Hollandsche Rading 2016.
M. Schabbink (red.), Vier eeuwen boeren Synthese Oogst voor Malta onderzoek: Archeologische sporen van boerderijen en erven 1250-1650, Nederlandse Archeologische Rapporten 49, Amersfoort 2016.
N.F. Mulder, In het spoor van de Tweede Bergambachtleiding. Archeologische begeleiding van de aanleg van de rivierwatertransportleiding Bergambacht-Wassenaar/Katwijk (Rapportages Archeologische Monumentenzorg 2), Amersfoort 1998.
Claes Jansz. Visscher (toegeschreven), Gezicht op de ruïne van de kerk te Voorschoten met als titel ‘Voorsgoote’. Tekening eerste helft van de 17de eeuw. Op de achtergrond is nog een dorpsboerderij met een houtskelet en een rieten dak zichtbaar. (herkomst: Stichting P. en N. de Boer, Amsterdam).
Veurseweg 215, dateert uit de late 15de eeuw. Het is een van de oudste boerderijen van Voorschoten, waar nog restanten van een houten langhuis zijn aangetroffen.